Image Alt

Op het werk

WERKEN ONGERGRONDS

Werken in de steenkoolmijn was fysiek een veeleisende baan.

De werkzaamheden die de mijnwerkers in de mijn moesten uitvoeren, vereisten niet alleen veel fysieke kracht, maar ook een combinatie van precisie, geduld en solidariteit met anderen.

Ondergronds werken was daarnaast ook psychologisch heel zwaar.

Tijdens hun dienst was het werk van de mijnwerker lang en intensief. Ze konden niet naar boven, voordat hun dienst er officieel opzat. De pauze waren kort en altijd ondergronds.
Probeer je voor te stellen dat je 8 uur achter elkaar in een afgesloten ruimte bent, zonder het daglicht of frisse lucht…

*

TAKEN ONDERGRONDS

Ondergronds moesten de mijnwerkers verschillende taken uitvoeren. De belangrijkste taken bestonden uit:

  • Onderhoud en aanleg van de installaties
  • Gangen maken en
  • Enorme hoeveelheden materialen en voorraden opladen en vervoeren.
  • Schoonhouden van alle mijnbouwapparatuur en de werkplek.
Steenkolenmijnen Limburg

*

GEREEDSCHAP ONDERGRONDS

Om hun werk goed te kunnen uitvoeren gebruikten de mijnwerkers verschillende gereedschappen.

Pneumatische boorhamer.
De pikhouweel was een van de eerste gereedschappen die een mijnwerker gebruikte. Naderhand werd deze vervangen door de boor.
De eerste boor was in 1806 uitgevonden en werd aangedreven door een stoommachine. Later werden pneumatische boren ontwikkeld. De soorten boren die door mijnwerkers werden gebruikt, gebruikten perslucht als krachtbron.
De pneumatische boor had hetzelfde doel als de houweel. Het graven van gangen en breken van de stenen. Het ging alleen een stuk eenvoudiger en sneller.
Door het op en neer gaan van de beitel kon de boorhamer eenvoudig de stenen breken. De boorhamer vergde veel inspanning van een mijnwerker.

Ontdek hier het 3D-model. Dit object Dit object behoort tot de collectie mijngereedschap van Nederlands Mijnmuseum in Heerlen. Bekijk het object van dichterbij door op de nummers te klikken.

3D-model gemaakt door Elena Giordano.

*

Waarom gebruikten men perslucht?
De gereedschappen ondergronds werden aangedreven door perslucht.
Stoommachines waren om verschillende redenen ontoereikend voor het gebruik in de mijnen. De machine had brandstof nodig en het ventilatiesysteem ondergronds was niet toereikend om de rook goed af te voeren. Verder was er geen manier om de stoom over langere afstanden te transporteren, bijvoorbeeld van bovengronds tot diep onder in de mijn. Veel Limburgse mijnen bevatten daarnaast ook brandbare en explosieve gassen.
Daarentegen kon perslucht over lange afstanden worden getransporteerd zonder verlies van energie. Verder was het eenvoudiger en veiliger te gebruiken.

*

Schietapparaat
Nadat de mijnwerker met zijn boor gaten had gemaakt in de wand, moest de schiethouwer de explosieven aanbrengen.
Het schiet apparaat werd gebruikt om de wanden op te blazen, zodat de kolen vervolgens konden worden gewonnen. Dit apparaat had een dynamo aan de binnenkant die de explosieven in de mijnen veroorzaakte. Alleen een geautoriseerd persoon (de Schiethouwer) mocht dit apparaat bedienen vanwege strikte veiligheidsvoorschriften.

Ontdek hier het 3D-model. Dit object Dit object behoort tot de collectie mijngereedschap van Nederlands Mijnmuseum in Heerlen. Bekijk het object van dichterbij door op de nummers te klikken.

3D-model gemaakt door Quinten Tolboom

Mijnwagen.
De steenkool, die na de explosie loskwamen, moesten vervolgens naar boven getransporteerd worden. De steenkool werd door de mijnwerkers in een mijnwagen gedaan. Deze werden met de lift naar boven vervoerd.
De lift was vaak dezelfde voor het vervoer van de mijnwerkers ondergronds of weer naar boven.
Vanwege de grootte en capaciteit van de lift was er op dat moment slechts één wagen toegestaan.

pr15405

De schop.
Om de stenen in de mijnwagen te gooien gebruikten de mijnwerkers grote schoppen.
De schop bestond uit 3 onderdelen: het blad, de steel en het handvat. Afhankelijk van het gebruik hadden sommige schoppen een rond puntig blad, terwijl andere een vierkant blad hadden. De handgreep, het deel waar de mijnwerkers het gereedschap vasthielden, kon een D-vorm of een T-vorm hebben.

Ontdek hier het 3D-model. Dit object Dit object behoort tot de collectie mijngereedschap van Nederlands Mijnmuseum in Heerlen. Bekijk het object van dichterbij door op de nummers te klikken.

3D-model gemaakt door Elena Giordano.

*

Solidariteit en vertrouwen onderling heeft bijgedragen tot een veilige werkomgeving in de mijnen.
Ondergronds moesten de mijnwerkers blindelings op elkaar kunnen vertrouwen.
Als een van de mijnwerkers uitgeput raakte, stond iemand anders klaar om hem te helpen.
Wanneer een mijnwerker in gevaar was, stonden zijn Koempels paraat om hem te helpen!

Ontdek meer op de website van het Nederlands Mijnmuseum.

Hebt U vragen over het museum, deze website, over het project van de Universiteit van Maastricht of een andere vraag, stuur dan even een bericht.